Jak otrzymać zachowek?

Jeżeli spadkodawca nie uwzględnił w swoim testamencie najbliższych (małżonka, dzieci, wnuków, rodziców), mogą oni dochodzić od spadkobiercy testamentowego zachowku, pod warunkiem, że byliby powołani do dziedziczenia z ustawy. Zachowek przysługuje również w określonych sytuacjach w przypadku dziedziczenia ustawowego. Nie każdej osobie uznawanej za „bliską” należy się zachowek. Nie przysługuje on na przykład rodzeństwu. Zatem jeżeli nie zostałeś uwzględniony w testamencie brata lub siostry to po jego/jej śmierci nie będziesz mógł się ubiegać o zachowek.

Przykład:

Jan sporządził testament, w którym powołał do dziedziczenia swoją przyjaciółkę Zofię. Jan był wdowcem, miał 3 dzieci. Po śmierci Jana każde dziecko jest uprawnione do zachowku, ponieważ gdyby nie było testamentu to one dziedziczyłyby po swoim ojcu po 1/3 spadku.

Jak obliczyć wysokość należnego zachowku?

Zasadą jest, że zachowek wynosi ½ wartości udziału spadkowego, który przypadałby uprawnionemu do zachowku gdyby dziedziczył on z ustawy, za wyjątkiem uprawnionych małoletnich lub trwale niezdolnych do pracy, którym należy się 2/3 udziału spadkowego. O małoletniości lub trwałej niezdolności do pracy decyduje stan rzeczy istniejący w chwili otwarcia spadku (tzn. w chwili śmierci spadkodawcy).

Przykład:

Jan sporządził testament, w którym powołał do dziedziczenia swoją przyjaciółkę Zofię. Jan był wdowcem, miał 3 dzieci. Jedno z dzieci ma 17 lat, dwoje jest dorosłych. Wówczas dziecku małoletniemu przypada 2/9 (co wynika z działania 2/3x1/3) a dzieciom dorosłym 1/6 (co wynika z działania 1/2x1/3).

Jaki zachowek może dostać osoba pominięta w testamencie?

Odwołując się do przykładu jeśli w skład spadku wchodzi tylko nieruchomość o wartości 300.000 zł. i są 3 osoby uprawnione do zachowku – 1 małoletni i 2 dorosłych, zdolnych do pracy, wówczas:

- małoletni ma roszczenie o zapłatę ok. 66 670 zł.,

- pełnoletni i zdolni do pracy mają roszczenie o zapłatę po 50.000 zł.

Co zrobić jeśli spadkobierca odmawia wypłaty zachowku?

Jeśli osoba, której w drodze dziedziczenia przypadł spadek nie chce zapłacić zachowku, wówczas pozostaje dochodzenie go na drodze sądowej. Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku przedawniają się z upływem 5 lat od ogłoszenia testamentu.

Oczywiście sprawy spadkowe są zazwyczaj bardziej skomplikowane niż podane powyżej przykłady. Niekiedy należy również uwzględnić wartość poczynionych przez spadkodawcę darowizn (na ten temat przeczytasz w tym artykule). Trzeba także wziąć pod uwagę kwestie tzw. niegodności dziedziczenia, odrzucenia spadku, zrzeczenia się dziedziczenia lub wydziedziczenia. Warto zatem zapytać o poradę profesjonalistę i skorzystać z usług kancelarii, która złoży w sądzie odpowiedni pozew.